Diagnostyka turbin Wyważanie turbosprężarek Diagnostyka turbo i turbin Sprawdź ceny usług

Diagnostyka turbin to ogół procesów wchodzących w skład weryfikacji i sprawdzenia turbosprężarki w specjalistycznej pracowni. Zazwyczaj diagnostyka turbin przeprowadzana jest za darmo, zwłaszcza jeśli turbosprężarka wymaga regeneracji i w tym celu trafiła do pracowni. Niekiedy jasne jest, że nasze turbo przeszło już wystarczająco wiele i niezbędne jest oddanie jej w ręce specjalistów, jednak kiedy dokładnie, jakie objawy wskazują na uszkodzenie turbosprężarki, przeanalizujemy dokładnie w kolejnych akapitach. Co sprawdzane jest w czasie diagnostyki turbin to temat na kolejny akapit, czym oczywiście również się zajmiemy. Na koniec wyjaśnimy, jakie działania podejmowane są przez pracownie regeneracji turbosprężarek oraz kiedy informowany jest i o jakich uszkodzeniach klient, który wysyła turbosprężarkę do pracowni regeneracji turbosprężarek.

1. Jakie są najważniejsze objawy uszkodzenia turbosprężarki?

Wśród najpopularniejszych objawów, jakie towarzyszą uszkodzeniu turbosprężarki, a co powinno zostać wychwycone podczas diagnostyki turbin, są objawy takie jak:

• Gwizdanie spod maski

• Metaliczne dźwięki wydobywające się z turbiny

• Brak mocy

• Dymienie na biało, dymienie na czarno

• Błędy na desce rozdzielczej

• Odcięcia mocy przy gwałtownej zmianie (zwiększeniu) obrotów silnika

• Spadki poziomu oleju.

Jeśli dostrzeżemy którykolwiek z tych objawów, nie powinniśmy być pewni, że uszkodzeniu uległa turbosprężarka, jednak można powiedzieć, że to na turbinę właśnie powinno paść światło naszych podejrzeń. Oczywiście geneza wymienionych objawów może być inna, ale jeśli mamy samochód napędzany silnikiem diesla, za którym jest już przeszło 200 tysięcy kilometrów, a turbosprężarka nie dała nam się jeszcze we znaki, to uszkodzeniu mogła ulec właśnie ona. Jakie są objawy, już wiemy, jednak co dokładnie jest przyczyną tych objawów? Dokładne przyczyny uszkodzenia są oczywiście wyjaśniane w czasie diagnostyki turbin, jednak zajmijmy się możliwymi przyczynami uszkodzenia.

1.1 Gwizdanie spod maski

Przyczyn gwizdania pochodzącego z turbosprężarki jest kilka, wśród nich zaś wymienić można uszkodzenia wirników rdzenia CHRA, nieszczelności przy muszli, zbyt duży luz poprzeczny lub wzdłużny wirnika, ogólnie wszystko, co sprawia, że powietrze nie pada na wspomniane wirniki w odpowiedni sposób, a to wywołuje dziwne dźwięki, zwłaszcza gwizdania.

1.2 Metaliczne dźwięki

Innym dźwiękowym sygnałem o możliwości uszkodzenia turbiny, są na przykład metaliczne dźwięki pochodzące z układu doładowania. Jak łatwo się domyślić, metaliczne dźwięki wywołują uderzające o siebie metalowe elementy, co na przykład może świadczyć o dużych luzach na wirniku, wyrobieniu się łożyska, czy utracie wyważenia, co z kolei może być wywołane przez ułamane łopatki wirników. Uderzanie o siebie elementów w turbosprężarce jest niedopuszczalne i bezsprzecznie świadczy o uszkodzeniu, które musi zostać poddane najpierw weryfikacji podczas diagnostyki turbin, a następnie usunięte w czasie regeneracji turbosprężarki.

1.3 Brak mocy

Brak mocy to prawdziwy temat rzeka w przypadku uszkodzenia turbosprężarki, ponieważ wywołany może być przez bardzo wiele czynników. Jednym z najważniejszych jest uszkodzenie zmiennej geometrii, która, mimo odpowiedniego sygnału ze sterownika silnika nie może przyjąć pozycji, jaka została jej zadana, co najczęściej spowodowane jest uszkodzeniem siłownika odpowiadającego za sterowanie zmienną geometrią podawania spalin. Inną dość częstą przyczyną braku możliwości zmiany położenia zmiennej geometrii są złogi nagaru i brudu bazującego na sadzy zbierające się pierścieniu zmiennej geometrii. Jeśli jest ich zbyt dużo, możliwość poruszania pierścieniem jest ograniczona lub całkowicie niemożliwa. Inną przyczyną braku mocy, obok uszkodzenia zmiennej geometrii może być zacięcie się zaworów upustowych (czy części zimnej, czy gorącej, to już zupełnie osobny temat), co sprawia, że niemożliwe jest uzyskanie deklarowanej wartości ciśnienia doładowania, a w efekcie odpowiednich parametrów pracy silnika. Oczywiście niemożność uzyskania odpowiednich parametrów ciśnienia, a co za tym idzie braku mocy w samochodzie, jest również spowodowana innymi czynnikami, a wśród nich na przykład nieszczelnościami, które sprawiają, że sprężane przez koło kompresji powietrze ucieka, przez wspomnianą nieszczelności i w efekcie powietrza do komory silnika wpada znacznie zbyt mało. Ostatnią przyczyną tego, że turbosprężarka "nie wyrabia" i nie uzyskuje pożądanych osiągów, mogą być uszkodzenia mechaniczne pracujących elementów, na przykład pogięte lub połamane łopatki któregoś z wirników. Jeśli do takiego uszkodzenia doszło, konieczne jest wymienienie uszkodzonych części, a których konkretnie, powinno wyjść w czasie diagnostyki turbin.

1.4 Dymienie na biało lub dymienie na czarno

Nie można na 100% po samym dymieniu stwierdzić, czy przyczyną powstawania nadmiernej ilości dymu są uszkodzenia turbosprężarki, jednak znacznie lepiej jest to sprawdzić, niż po rozbieganym do kilkunastu tysięcy obrotów na minutę silniku diesla stwierdzić, że to jednak była turbosprężarka. Przyczyną powstawania dymienia zależnie od koloru są różne przyczyny. Zacznijmy od dymienia na czarno, ponieważ jego skutki są znacznie mniej widowiskowe. Najprawdopodobniejszą przyczyną powstawania zwiększonej ilości czarnego dymu jest niewłaściwa ilość, czy raczej stosunek ilości powietrza i paliwa w komorze spalania w silniku. Przyczyn takiej sytuacji jest wiele, a w czołówce pojawiają się niesprawne wtryskiwacze, czy wyrobione gniazda jednak znacznie częściej są to uszkodzenia turbosprężarki, które sprawiają, że do komory spalania w silniku nie jest dostarczana wystarczająca ilość sprężonego powietrza, a w efekcie spalanie odbywa się w warunkach niedostatku tlenu i olej napędowy nie spala się całkowicie. Jeśli przyczyną jest turbosprężarka, może być to związane z nieszczelnościami na dowolnym etapie transportu powietrza do silnika (częstą przyczyną są nieszczelności na chłodnicy międzystopniowej), zacięta zmienna geometria, zacięte zawory upustowe czy nawet mechaniczne uszkodzenia turbosprężarki, gdzie zwyczajnie nie daje rady "napompować" wystarczająco dużo powietrza, aby spalanie przebiegało w jak najlepszych warunkach. Dymienie na biało zaś, jak już wspominaliśmy na początku akapitu, czy raczej związane z nim niepożądane skutki są znacznie bardziej interesujące. Powstawanie białego dymu świadczy niezbicie o utlenianiu się oleju smarnego zamiast napędowego, który z jakiegoś powodu został wtłoczony do silnika. Nieszczelności na wałku, wyrobione łożyskowanie i pierścienie uszczelniające mogą doprowadzić do wycieku oleju, który nie powinien opuszczać osłony łożyskowania, a który jednak w przypadku uszkodzenia uszczelnień może być rozpylony przez koło kompresji i wraz z powietrzem wtłoczony do komory spalania. Ponieważ olej ten nie jest przeznaczony do spalania, jego utlenianie przebiega wraz z wytworzeniem bardzo dużej ilości (całych kłębów) białego dymu o charakterystycznym, specyficznym zapachu palonej akroleiny. Jest to bardzo, bardzo ważny objaw i w żadnym wypadku nie wolno go lekceważyć. Koniecznie trzeba wspomnieć tu o skutkach takiego spalania – jeśli już dojdzie do wycieku oleju z turbosprężarki, to z jakiejś konkretnej przyczyny, która ot tak, nie zniknie, ba, będzie się pogłębiać. W przypadku kiedy takie uszkodzenie się pojawi i dojdzie do spalania oleju smarowania w silniku, ilość wyprodukowanych spalin i białego dymu będzie rozpędzać turbinę coraz bardziej, również powyżej jej standardowych warunków pracy, co będzie prowadzić do dalszych uszkodzeń turbosprężarki, pogłębiania się nieszczelności, pompowania większej ilości oleju do komory spalania, zwiększania się produkcji białego dymu, dalszego rozpędzania turbiny i zapętlenia całego procesu. Dla wszystkich, którzy sądzą, że wynaleźli perpetuum mobile mam złe wieści, proces trwa aż do wypalenia oleju lub do rozerwania turbiny, lub bloku silnika.

1.5 Błędy na desce rozdzielczej

Nie jest niczym przyjemnym zobaczyć na desce rozdzielczej samochodu symbolu silnika z napisem "check", a najczęściej w ten sposób objawia się uszkodzenie turbosprężarki, choć nierzadko również zdarza się, że na desce znajdziemy zupełnie osobną kontrolkę symbolizującą turbosprężarkę i wirnik zamknięty wewnątrz muszli. Biorąc pod uwagę rozwój technologii, to takich osobnych kontrolek niedługo trzeba będzie się spodziewać, jako standardu, jednak co może wywoływać jej wyświetlanie. Przyczyn tutaj również jest wiele, a najlepiej zacząć od posprawdzania czujników i styków oraz jaki kod błędu podaje komputer. Jeśli wszystko jest w porządku, przyczyny pojawiania się błędu należy szukać w samej turbosprężarce. Sterownik silnika na podstawie odczytów choćby z sondy lambda sprawdzającej skuteczność spalania się oleju napędowego (na podstawie poziomu tlenu w spalinach) jest w stanie stwierdzić czy przypadkiem coś nie odbiega od normy.

1.6 Odcięcie mocy przy uszkodzeniach turbo.

Odcięcie mocy przy uszkodzeniach turbo to sytuacja nierzadka, a to z racji tego, że sterownik silnika mając jasno określone "jak ma być" nie pozwala, żeby "było inaczej" i jeśli na przykład gwałtownie wciśniemy gaz w samochodzie i skażemy auto na pracę z pełnym wydatkiem energetycznym, a sonda lambda stwierdzi, że w spalinach nie ma tlenu, a dawka powrotna wtrysku jest bardzo duża, to może odciąć układ zasilania i spowodować przejście w tryb awaryjny. Ma się to do wszystkich poważniejszych uszkodzeń turbosprężarki. Praktyka uczy, że sterownik silnika, to bardzo mądre urządzenie i nie pozwala na pewne zachowania, nawet jeśli bardzo byśmy chcieli. Niespalona ilość paliwa, jaka miałaby napędzać nasz motor, zamiast spalić się, trafiłaby na tłoki, a po nich spłynęła do części smarnej i miski olejowej, rozrzedziła olej i doprowadziła do kolejnych i równie poważnych lub poważniejszych nawet uszkodzeń. Stąd też sterownik silnika, dbając o bezpieczeństwo nasze i samochodu odcina niemal wszystko, a auto pozostawia w trybie awaryjnym.

1.7 Spadki poziomu oleju

Stary dowcip o turbosprężarkach pyta: "Czy turbo bierze olej?". "A co ma dawać?" brzmi odpowiedź i znacznie mniej śmieszny jest ten żart, kiedy uświadomimy sobie, że może dawać, a jest to objaw znacznie bardziej złowieszczy, niż to, że olej znika nam szybciej, niż zazwyczaj. Otóż jeśli olej zużywany jest szybciej niż zazwyczaj, to najprawdopodobniejszą przyczyną jest spadek skuteczności uszczelnień w turbo i ich wymiana wraz z zestawem naprawczym powinna problem rozwiązać. Co prawda usterka ta nie należy do błahostek, ponieważ może w prostej linii prowadzić do rozbiegania się silnika diesla, o czym wspominaliśmy w poprzednich akapitach. Jeśli jednak poziom oleju rośnie, może to znaczyć o przedostawaniu się oleju napędowego do części smarnej. Konieczna jest wtedy bardzo wnikliwa identyfikacja uszkodzenia i przyczyny powstawania takiej sytuacji. Koniecznie należy usunąć usterkę, ponieważ rozrzedzanie oleju służącego do smarowania silnika może doprowadzić do dalszych i coraz poważniejszych usterek, do zatarcia turbosprężarki i silnika włącznie.