Jak sprawdzić, czy turbosprężarka jest sprawna, wielu ludzi zadaje sobie to pytanie przede wszystkim przed zakupem pojazdu mechanicznego, który w swoim wyposażeniu posiada turbosprężarkę. Jak już od dawna wiemy, turbiny są najczęściej używane w silnikach zasilanych olejem napędowym, aczkolwiek są także samochody z motorem benzynowym wyposażonym w turbosprężarkę, mimo wszystko w obu przypadkach turbina ma jedno zadanie, czyli doładowanie silnika. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić, jakie są objawy uszkodzeń turbosprężarki oraz przyczyny, a także opowiemy, jakie są najważniejsze elementy składające się na konstrukcję turbosprężarki.

Objawy uszkodzenia turbosprężarki

Uszkodzenie turbosprężarki ujawnia kilka objawów, które tworzą się przez kilka przyczyn, aczkolwiek o tym później. Niestety nierzadko zdarza się tak, że kierowca o posiadaniu turbosprężarki dowiaduje się w momencie, gdy ona ulegnie destrukcji, a bywa też tak, iż właściciel pojazdu mechanicznego wyposażonego w turbosprężarkę, nie posiada odpowiednich umiejętności na temat zasad użytkowania takiego samochodu, dlatego też przyczynia się on do uszkodzeń turbiny. Do objawów uszkodzenia turbosprężarki możemy zaliczyć takie symptomy jak na przykład gwizd przy przyśpieszaniu. Taki objawy uszkodzonego turbo możemy rozpoznać po tym, że słyszymy, jakby tarły się metalowe elementy, pojawia się on w zakresie pracy turbo, czyli na przykład od 1500 obrotów na minutę oraz możemy zaobserwować, że gwizd, piszczenie turbiny nasila się przy obciążeniu motoru napędowego. Drugi objawy to ubywanie oleju silnikowego z naszego samochodu. Nie jest to jednoznaczny objaw, który tylko i wyłącznie świadczy o uszkodzeniu turbiny, aczkolwiek jeżeli zauważyliśmy, że olej znajduje się w układzie ssącym lub wydechowym, czyli na przykład w takim miejscu jak rura od Intercoolera możemy stwierdzić, że został uszkodzony układ wirujący w turbosprężarce. Objawem, którego nie wolno bagatelizować to, chociażby zapach spalonego oleju, bądź wydobywający się z układu wydechowego biały dym, ponieważ to może prowadzić do uszkodzenia jednostki napędowej, w takim przypadku wiemy, ze z naszą turbosprężarką dzieje się coś bardzo niedobrego i natychmiastowo powinniśmy poddać ją generalnej diagnostyce. Brak mocy i czarny dym z rury wydechowej to najczęstszy przypadek uszkodzenia turbiny, aczkolwiek może też to świadczy o źle pracującym układzie paliwowym, mimo to, jeżeli nie słyszymy włączania się turbosprężarki, samochód stracił moc i nie czujemy wyraźnego przyśpieszania to w takim przypadku, wiemy, iż została uszkodzona turbina.

Przyczyny uszkodzonej turbosprężarki

Przyczyny uszkodzonej turbosprężarki wiążą się z nieodpowiednim użytkowaniem turbiny, a także jej wyeksploatowaniem. Do przyczyn awarii turbiny możemy zaliczyć, chociażby na przykład połamane elementy silnika, nakrętki, śruby, piasek, twardy element pozostawiony w układzie doładowania powietrza, które prowadzą do połamania, pogięcia lub wyszczerbiania łopatek turbosprężarki bądź koła kompresji. Olej, który został zanieczyszczony przez na przykład zablokowany lub uszkodzony filtr oleju, zużycie silnika, które mogło zostawić elementy, zbyt długo niewymieniany olej silnikowy, a to wszystko prowadzi to stworzenia bardzo głębokich rys na łożyskach turbosprężarki. Kolejną przyczyną uszkodzenia turbosprężarki jest wypolerowaniu bądź wypalenie powierzchni łożysk turbiny, a doprowadzają do tego przerwy w dostarczaniu oleju, mogą być bardzo krótkie, aczkolwiek bardzo źle wpływają na działanie turbiny. Przerwy w dostarczaniu oleju do turbiny są spowodowane na przykład wymianą filtra oleju i oleju silnikowego, zamontowanie turbosprężarki bez poprzedniego zalania jej olejem, zanieczyszczenie oleju przez na przykład paliwo bądź glikol, a także niskie ciśnienie oleju, które jest spowodowane złym działaniem systemu smarowania, bądź też, kiedy samochód nie był przez długi czas użytkowany lub nawet uruchamiany. Ciśnienie oleju jest również ważne, ponieważ jego niedobór prowadzi do wypolerowania, wypalenia powierzchni łożysk, a także przebarwień termicznych, do tego przyczynia się zbyt niski poziom oleju w misce olejowej, uszkodzenie pompy olejowej, zablokowany, złamany lub zagięty przewód smarujący turbo. Ostatnią i chyba najczęściej zdarzającą się przyczyną uszkodzenia turbosprężarki jest przegranie, które powoduje korozję łożysk. Możliwymi powodami tego uszkodzenia jest zbyt szybkie wyłączenie jednostki napędowej po pracy, uszkodzone wtryski, źle działający system doprowadzania oleju, przedmuchy spalin i powietrza, a także bardzo rzadko wymieniany olej bądź jego zła jakość.

Najważniejsze elementy turbosprężarki

Do najważniejszych elementów turbosprężarki możemy zaliczyć, chociażby wirnik, łożyska, wałek, pierścienie, aczkolwiek należy zacząć od tego, jak jest zbudowana turbiny, a między innymi jej konstrukcja składa się z dwóch części, a mianowicie z części gorącej, czyli turbiny i części zimnej, czyli sprężarki, a ich wirniki są ze sobą sztywno połączone wspólnym wałkiem. Do napędzania turbosprężarki są używane spaliny, którymi jest napędzana turbina, a ta z kolei napędza wirnik sprężarki sprężającej powietrze, który następnie zostanie dostarczone do silnika. Wirniki są zabudowane w kadłubach, a całość utrzymuje się w kadłubie środkowym przy pomocy łożyska oporowego i ślizgowego, a przez kanaliki olejowe dostarczany jest olej, wirniki, które nie mogą pracować w oleju, są zabezpieczone przez olejowe pierścienie olejowe.

Tomasz Wojtak

Turbodoładowany miłośnik silników z turbodoładowaniem. Znawca konstrukcji układów doładowania silnika i specjalista w dziedzinie ich regeneracji. Dziennikarz motoryzacyjny i redaktor serwisu regeneracja-turbosprezarek.pl. Prywatnie numizmatyk, kierowca TDI i informatyk amator.