Charakterystyka turbosprężarki, jej budowa i cena oraz wymiana turbo

Turbo, turbina, turbosprężarka, dmuchawa, ślimak, a czasem nawet muszelka, niezależnie od nazwy na myśli mamy układ doładowania silnika spalinowego. Zasada jego działania jest prosta, a polega na dostarczaniu do silnika zwiększonej ilości powietrza atmosferycznego, a tym samym tlenu, niezbędnego do spalania paliwa. Wtłaczanie powietrza to zadanie dość proste, a mimo wszystko turbosprężarkom zdarza się odmawiać posłuszeństwa, również ze względu na zużycie eksploatacyjne. Jak działają i co może sprawić, że pojawi się usterka? Czy można usunąć ją samodzielnie i jak wygląda taki proces?

Ślimak, a śmiga, aż gwiżdże

Wywód na temat turbosprężarek należy rozpocząć od tego, w jakich warunkach pracuje, by móc zrozumieć, na co jest narażona. Prędkość obrotów silnika odrzutowego zazwyczaj oscyluje wokół 10000 obrotów na minutę, przeciętny silnik na jałowym biegu nie przekracza 1500 obrotów, współczesna turbina napędzana spalinami z silnika osiąga ponad 200 (!) tysięcy obrotów na minutę oraz temperaturę pracy sięgającą ponad 1000 stopni Celsjusza. Sporym niedopowiedzeniem byłoby określenie podobnych parametrów jako wymagające. Nic więc dziwnego, iż jakakolwiek ingerencja w środowisko pracy tego urządzenia kończy się dla niego śmiertelnie. Łożyska ślizgowe, charakteryzujące się minimalnymi oporami ruchu i sporą bezwładnością, na których bazuje mechanizm ruchu turbiny, są doskonałym rozwiązaniem o ile nic nie wpłynie na jakość powierzchni takiego łożyska. Funkcje smarne w łożysku wirnika spełnia olej silnikowy który narażony na długotrwałe działanie temperatury powyżej 1100-1200 stopni ulega mineralizacji, czyli innymi słowy zwęgleniu a zamiast o funkcji smarnej możemy mówić o funkcji ściernej, a matowienie powierzchni łożyska wiedzie prostą drogą do jego wyłączenia z eksploatacji poprzez zatarcie. Podniesienie temperatury środowiska pracy w samej turbinie może również wpłynąć na działanie otaczających ją podzespołów. Przykładowo związane z wysoką temperaturą uszkodzenia mogą mieć miejsce, gdy nadmiernemu podgrzaniu ulegnie olej znajdujący się w przewodach doprowadzających go do korpusu urządzenia. Powoduje to na przykład wytrącanie się osadu z oleju, uszkadzanie uszczelnień przewodów, z których, powstałe z niszczejących elastomerów osady mogą przedostać się do turbosprężarki i zadziałać podobnie jak pozostałości wypalonego oleju silnikowego. Wydaje się więc być oczywistym iż najlepszym sposobem na uniknięcie podobnego problemu byłoby zapewnienie „ślimakowi” nadmiaru oleju, w celu zagwarantowania odpowiedniego chłodzenia i utrzymania odpowiednich właściwości smarnych. Nic bardziej mylnego, ponieważ nadmiar oleju w turbinie może powodować jego przedostawanie się do części zimnej, a tym samym do silnikowej komory spalania oleju napędowego.

Każdy użytkownik diesla wie, że, mimo iż jest to praktyka nie nosząca nawet znamion przyzwolenia, ba, sankcjonowana karnie, diesel pojedzie nawet na „oleju po frytkach”, z czego czynnie korzysta cała rzesza nieuczciwych kierowców, za nic mających sobie przepisy. Niemniej jednak łatwo domyślić się co wydarzy się jeśli spalany zacznie być olej silnikowy – wzrosną obroty, zwiększy się ilość produkowanych spalin, turbosprężarka przyspieszy obroty, zacznie podawać więcej oleju silnikowego do komory spalania, silnik przyspieszy, produkując większą ilość spalin, zwiększając prędkość obrotów turbo, i koło się zamyka. Taka sytuacja jest niemal nie do zatrzymania, prowadzi do zniszczenia jednostki napędowej lub ważniejszych jej podzespołów a nosi nazwę rozbiegania silnika.

Obsługa turbosprężarki

Właściwa higiena obsługi pojazdu wyposażonego w turbosprężarkę, dbanie o filtry paliwa oleju i powietrza, okresowe czyszczenie turbiny powinny nas od podobnych sytuacji uchronić, jednak warto pamiętać, że nawet najbardziej skrupulatna profilaktyka nie daje nam 100% pewności, stąd też warto wiedzieć do kogo zwrócić się w wypadku usterek. Wymiana turbosprężarki jest droga, nowa fabrycznie sztuka to wydatek minimum 3500 złotych, a w nowoczesnych modelach wyposażonych w variable nozzle turbinę czyli zmienną geometrię zasilania, cena może być dużo większa. Stąd też warto wspomnieć, że turbosprężarka jest podzespołem regenerowalnym, a przeprowadzenie takiej regeneracji pozwoli nam zmniejszyć koszt wielokrotnie. Sama wymiana ślimaka, jeśli dysponujemy wiedzą z zakresu mechaniki samochodowej, nie należy do najtrudniejszych z możliwych napraw, jednak diagnostyka uszkodzonej turbiny, jak również jej regulacja wymaga nie tylko doświadczenia ale również profesjonalnego sprzętu którym niestety przeciętny użytkownik turbodoładowanego samochodu nie dysponuje. Dlatego też warto o pomoc zwrócić się do profesjonalnego zakładu zajmującego się podobnego rodzaju usługami, najlepiej dysponującego autoryzacją producenta.